Tip 1: Omring je kind met gezonde producten

Maak van gezond de norm. Dat begint al bij het doen van de boodschappen. Neem uitgebreid de tijd bij de groenten en fruit afdeling en kijk samen met je kind wat hem aanspreekt. Welke kleur, vorm en geur? Kies een paar producten die bekend zijn en laat je kind een nieuw product uitkiezen om te proeven.
Vul tenminste de helft van je boodschappentas of mand met groenten en fruit. Vul aan met natuurlijke eiwitten en gezonde vetten.

Thuis pak je samen de boodschappen uit. Maak een mooie schaal met fruit en zet deze in het zicht. Kies voor pure producten in de kasten en koelkast. Haal met mate snoepgoed, bij voorkeur op een vast moment en maak het eten van pure producten de norm. Gezonde gewoonten ontwikkel je als kind. Misschien heb je zelf wel eens ervaren hoe lastig het is om ingesleten gewoonten te veranderen. Help je kind door een gezonde start te maken. Leer de gewoonte om elke dag minimaal twee stuks fruit te eten. Om eiwitten in elke maaltijd te verwerken. Leer om te variëren. Als we vandaag een appel hebben gegeten, nemen we morgen een peer en kiezen we de dag erna voor een banaan. Of maak een fruitsalade met verschillende soorten fruit.

Maak van snoepgoed niet de norm maar bewaar dit uit het zicht. Varieer ook met verschillende soorten snoep. Er zijn genoeg gezondere alternatieven. Zo kun je kiezen voor rozijnen of ander gedroogd fruit. Is je kind iets ouder dan is een stukje pure chocolade een gezondere optie. Beperk dit bij jonge kinderen vanwege de cafeïne wat een sterk effect heeft op de hersenen. Maak voor jonge kinderen liever een smoothie, fruitplank of een groentesnack. Een gekookt ei doet het ook vaak goed.

Tip 2: Eet samen aan tafel en geef het goede voorbeeld

Maak van elke maaltijd een bijzonder moment om samen te zijn. Dek samen de tafel, dim het licht eventueel en zorg dat je kind op een fijne hoogte zit, zodat het makkelijk mee kan eten. Leg de nadruk op het gezellig samenzijn. Laat iedereen aan het woord en luister naar elkaars verhalen. Ondertussen laat je zichtbaar zien dat je geniet van het eten. Benoem wat je lekker vindt en vraag je kind om het bakje rauwkost, of iets anders op tafel, aan te geven. Zo laat je zien dat het eten van een maaltijd iets is wat je samen doet.

Je kunt je kind tussendoor motiveren om ook een hapje te proeven of in ieder geval met het eten bezig te zijn. Vraag bijvoorbeeld hoeveel stukjes je kind op de vork kan prikken of in hoeveel stukjes het eten gesneden kan worden. Verplicht niet tot eten, maar probeer wel te verleiden. Dat kun je bijvoorbeeld doen door het maken van de dobbelsteen uit de spellenbundel. Daarmee gooit je kind met een dobbelsteen waar plaatjes op staan van dieren én het bietje van Voedstapje. Gooit je kind het bietje? Dan mag hij zelf kiezen hoe groot zijn hapje wordt. Gooit hij een mier? Dan is het een klein hapje. Maar gooit hij een olifant? Dan gaat er een grote hap in zijn mond. Gegarandeerd een succes! En zelf doe je natuurlijk lekker mee.

Tip 3: Betrek je kinderen bij het maken van de maaltijd

Voorpret is het halve werk. Duik samen de keuken in en was, snijd, proef, bak of kook. Tijdens het koken is de sfeer ongedwongen, er hoeft niet te worden gegeten. Maar door met het eten bezig te zijn, wordt de interesse van je kind in eten wel gewekt. Soms is alleen de heerlijke geur al een reden om een hapje te nemen van een stukje mango of komkommer. En als je het zelf hebt gewassen of gesneden ben je natuurlijk apetrots!

Je kunt je kind op heel veel manieren betrekken bij het maken van de maaltijd. Stem dit af op de vaardigheden, interesses en leeftijd. Geef je kind de ruimte om zelf te experimenteren. Of het nu blokjes worden of stukjes, de sla gescheurd wordt of gesneden, het zijn allemaal manieren om je kind dichter bij voeding te brengen.

Maak bijvoorbeeld leuke figuurtjes met koekuitstekers. Laat je kind verschillende kleine bakjes vullen met al het lekkers dat jullie gemaakt hebben. Experimenteer met verschillende smaken. Het is echt niet erg als de kaneel op de komkommer beland of de kerriepoeder op de mango. Misschien ontdekken jullie zo wel een gouden combinatie!

Tip 4: Leg uit waarom

Een van de eerste dingen om nieuwe gewoonten aan te leren is het weten. Zodra je weet waarom je iets doet kun je de afweging maken of dit wel of niet past bij wie je wilt zijn of wat je wilt bereiken. Elke maaltijd weer heb je de kans om je kind van alles te leren over de ingrediënten waar jullie mee hebben gewerkt. Waar het vandaag komt, groeit het onder of boven de grond, aan een plant of in een struik, hoelang duurt het voordat de groente uitgegroeid is van zaadje tot vrucht. Hoe kan het dat paprika er is in verschillende kleuren en hoe komt paprika dan aan die kleur? Waar groeien bananen en hoe komen ze hier op de markt terecht? Maar ook over de voedingswaarde valt zoveel te vertellen!

Vertel je kind waarom je juist deze ingrediënten hebt gekozen om te eten. Vertel dat je lichaam verschillende superstofjes nodig heeft om goed zijn werk te kunnen doen. De superstofjes uit wortel zorgen ervoor dat je goed kunt zien, de superstofjes uit vette vis helpen bij het nadenken. Verdiep je samen in de kracht van elk voedingsmiddel. Wie weet steek je er zelf ook nog iets van op!

Haal boeken in de bibliotheek, struin het internet af en laat je kind al spelend leren met spelletjes voor aan tafel op deze webpagina voor kinderen.

Tip 5: Laat je kind zelf kiezen of en hoeveel het eet

Het verzadigingsgevoel bij kinderen werkt heel goed. Ze luisteren naar hun gevoel en stoppen als ze vol zitten. Geef dat vertrouwen. Jij bepaalt wat, waar en wanneer je kind eet. Jouw kind bepaalt hoeveel het eet. Dat kan dus ook helemaal niks zijn. Dat noem je de regel van de gedeelde verantwoordelijkheid. (1)

Het maken van de keuze versterkt je kind in zijn autonomie. Vanaf twee jaar kunnen en willen kinderen steeds meer zelf doen. Ondersteun je kind ook aan tafel. Dat kun je bijvoorbeeld doen door kleine bakjes op tafel te zetten waaruit je kind zelf kan opscheppen. Je kind ervaart dan keuzevrijheid en kiest zelf hoeveel het opschept. Geef je kind de ruimte om te eten op zijn/ haar manier. Grijp niet te snel in, maar stel jezelf de vraag wat er mis kan gaan en hoe erg dat dan is. Blijf verschillende voedingsmiddelen aanbieden. Ook als je kind in een fase zit waarin kieskeurigheid bovenaan de lijst staat, waarin hij zich meer en meer beseft een eigen wil te hebben en niet kan wachten om zijn eigen stempel te drukken op wat hij eet en hoe hij dat eet. Probeer geduldig te blijven en kijk naar wat wel goed gaat. Misschien gaan er nog niet zoveel hapjes in, maar kan je kind al wel een hapje met een vork of lepel eten. Benoem de positieve dingen, dat sterkt het zelfvertrouwen.

Tip 6: Zorg voor structuur

Bepaal samen wat een goed moment is voor het ontbijt, de lunch en het avondeten. Bouw een vaste structuur rondom de eetmomenten. Dek bijvoorbeeld samen de tafel voordat jullie gaan eten. Dan bereid je je kind alvast voor dat het tijd is om te gaan eten. Daarmee leer je je kind ook om tijd te maken voor een voedzame maaltijd. Eet bij voorkeur samen aan tafel en haal afleidingen weg. Wil je kind graag op de bank eten of picknicken in de woonkamer? Spreek dan een vaste dag in de week af. Dat maakt dat moment nog specialer!

Na het eten ruim je samen de tafel weer af. Nadat alles is afgeruimd weet je kind dat het tijd is voor de volgende activiteit.

Tip 7: Varieer met voeding

Bied zoveel mogelijk verschillende voedingsmiddelen aan. Daarmee ondersteun je je kind in zijn smaakontwikkeling, het leren kennen van producten en zorg je dat je kind veel voedingsstoffen binnenkrijgt.

Iedereen heeft een voorkeur en dat is helemaal oké. Het kan zo zijn dat je kind rauwe wortels lekkerder vindt dan gekookte. Of misschien is bloemkool wel lekkerder als het fijngemalen is en zoete aardappel lekkerder als puree. Blijf aanbieden om samen te ontdekken wat je kind lekker vindt. Let op bereidingswijze, structuur, kleur, geur en smaak.

Met deze proefbingo varieer je automatisch met verschillende soorten groenten en fruit. Je kind leert bovendien welke soorten in het seizoen zijn en hoe ze eruitzien. Ook met verschillende bronnen van eiwitten kun je goed varieren. Kies de ene dag voor een stukje vlees, de andere dag voor een stuk vis. Probeer 40% van de totale eiwitinname dierlijk te kiezen en de overige 60% plantaardig. Plantaardige eiwitbronnen zijn bijvoorbeeld sperziebonen, spruitjes, noten, zaden en pitten. Met gezonde vetten kun je hetzelfde doen. De ene keer een scheut extra vierge olijfolie over je salade, de andere keer een scheutje lijnzaadolie over je havermoutpap of een stukje vette vis bij de doperwtjes.
Er is zoveel te ontdekken!

Tip 8: Presenteer het eten op een leuke manier

Wat vind jij? Liever een flinke lepel stamppot op je bord, zo van ‘FLATS’, of een torentje gemaakt met een serveerring en daarop iets knapperigs? Liever verschillende soorten fruit op een stokje of een appel in je hand? Hoe je een maaltijd presenteert doet heel veel met de manier waarop je het eet en met hoeveel plezier je gaat eten.

Als iets er aantrekkelijk uit ziet, ben je eerder geneigd ervan te proeven. Voor kinderen is dat ook zo. Elke keer als wij thuis nieuw servies hebben dan is dat servies favoriet bij onze kinderen. Iedereen wil van dát bord eten. En er is zoveel leuks te krijgen!

Koop bijvoorbeeld een kinderbord met vakjes. Jonge kinderen vinden het fijn als het eten op een overzichtelijke manier op hun bord ligt. Een vakkenbord zorgt voor dat overzicht en de voedingsmiddelen kunnen elkaar niet raken. Win-win!
Een houten plankje doet het ook altijd goed. Vooral met verschillende bakjes erop met allerlei kleurige ingrediënten. Geef ieder een eigen plankje of zet een grote plank in het midden en deel wat erop ligt.
Op mijn website vind je bij recepten meer ideeën voor de presentatie. Maak bijvoorbeeld deze fruitvlinder een keer of serveer de spaghetti in een paprika. Teken op een mandarijn een gezellig gezichtje of maak deze mueslikoeken met een yoghurtdip.

Tip 9: Stimuleer het proeven

Dat proces begint al bij het zien van eten. Bij het zien van eten krijgt je kind al een beeld van wat hij kan verwachten. Misschien kent hij de smaak nog niet maar de kleur wel. Die koppelt hij dan aan een product van dezelfde kleur die hij al eerder heeft gegeten. Als dat een product was die niet in de smaak viel dan is de kans groot dat ook dit geweigerd wordt. Maar geef niet op! Blijf proberen en motiveren.

Dat kun je doen door zelf het goede voorbeeld te geven of er samen een spel van te maken. Neem om de beurt een hapje van iets nieuws. Doe zelf je ogen dicht en laat je kind een hapje in je mond doen van iets wat hij zelf kiest. Daarna draaien jullie de rollen om.

Is proeven nog een stap te ver? Begin dan met het kijken, ruiken en misschien wil je kind het eten wel een keer aanraken. Leer het stap voor stap. Dit zijn allemaal onderdelen die horen bij het leren proeven. Overhaast niks en vraag wat je kind ervan vindt. Er zijn zoveel voorkeuren die een rol spelen. Kleur, vorm, structuur, geur…. Ontdek samen wat je kind fijn vindt. Om het gezellig te maken kun je samen deze proefbingo spelen. Elke keer als je kind iets heeft geproefd mag het een product op de bingokaart in kleuren. Verzin een gezellige beloning als de kaart vol is!

Tip 10: Zorg voor een veilige, vertrouwde omgeving

Een kind is ontvankelijker voor het leren van nieuwe dingen, zoals eten (met bestek) en het proeven van nieuwe producten, wanneer het zich op zijn gemak voelt. Zorg daarom voor een veilige, vertrouwde en rustige omgeving aan tafel. Maak het herkenbaar. Bijvoorbeeld door telkens een tafelkleed of placemat neer te leggen. Laat je kind een bord kiezen of geef je kind een eigen bord die je bij elke maaltijd weer gebruikt. Voer luchtige gesprekken en deel ervaringen van die dag. Geef vooral positieve feedback! Van een lach, applaus of duim omhoog krijgt je kind nog meer zelfvertrouwen.